RÉnua
Le RÉnua cuirtear lárionad tiomnaithe saintaithí san airgeadas corparáideach ar fáil don Rialtas, lena gcuirtear comhairle airgeadais ar Airí maidir lena scairshealbha i gcomhlachtaí móra tráchtála Stáit.
Comhairle Tráchtála agus Airgeadais
I rith 2017, thug RÉnua comhairle airgeadais agus tráchtála don Rialtas ar raon míreanna a bhaineann leis na comhlachtaí Stáit ar a ndéanann sé maoirsiú:
Lean ról RÉnua ag leathnú i rith 2017 agus tugadh faoi shannacháin shuntasacha ar iarratas ó Airí Rialtais i dtaca le cuideachtaí eile Stáit lena n-áirítear:
Athbhreithniú Bliantúil Punainne
D’fhoilsigh RÉnua a hathbhreithniú bliantúil ar na comhlachtaí tráchtála Stáit laistigh dá Punann, ag leagan síos na bpríomhdhúshlán agus na ndeiseanna a bhaineann le gach comhlacht i mí na Nollag 2017.
Is é an croí-ról atá ag RÉnua comhairle airgeadais agus tráchtála a chur ar fáil d’Airí Rialtais i ndáil le roinnt mórchomhlachtaí tráchtála Stáit: Bord na Móna, Coillte, EirGrid, Ervia (lena n-áirítear Líonraí Gáis Éireann), BSL agus Uisce Éireann (an Phunann).
Tá ról criticiúil ag na cuideachtaí sin i ngeilleagar na hÉireann, lena n-áirítear trí infheistíocht i mbonneagar cumasúcháin i líonraí uisce agus fuinnimh. Ba ionann agus €1.5bn an ollinfheistíocht i bhfoirm chaiteachais chaipitiúil in 2016/2017, agus 60% de sin ar shócmhainní líonra rialaithe (uisce agus fuinneamh) laistigh den Stát. Táthar ag súil go leanfar d’infheistíocht shuntasach le suas le €4bn réamh-mheasta le hinfheistiú i mbonneagar líonra fuinnimh rialáilte sa Stát thar an tréimhse 2017-2021 agus measann Uisce Éireann go dteastaíonn thart ar €13bn chun dul i ngleic le gach easnamh atá ar eolas i mbonneagar uisce. Déantar tagairt in bPlean Forbartha Náisiúnta Éire 2040 – An Tionscadal 2018-2027 don tábhacht atá leis an infheistíocht a mheasann na comhlachtaí seo a dhéanfaidh siad as seo go ceann deich mbliana.
Nuair a iarrann na hAirí Rialtais ábhartha é, síneann ról RÉnua chuig comhlachtaí nó sócmhainní eile Stáit. Mar ionad tiomanta de shaineolas airgeadais, tugann RÉnua fócas tráchtála breise le forbhreathnú fiontair faoi úinéireacht Stáit.
ÚINÉIREACHT GHNÍOMHACH
Príomhaidhm de RÉnua, ag obair le Ranna Rialtais, is ea ról an Stáit a fheabhsú mar scairshealbhóir gníomhach sna cuideachtaí atá faoina úinéireachta, ag soláthar creata le haghaidh tuiscint níos soiléire ar chuspóirí an Stáit agus ar ionchais airgeadais do na cuideachtaí.
Chun cuidiú leis na cuspóirí sin a bhaint amach, d’fhorbair RÉnua Creat d’Ionchais Scairshealbhóirí (an Creat) chun úinéireacht ghníomhach níos mó an Stáit mar scairshealbhóir a éascú. Is é cuspóir an chreata soiléire foirmiúil agus treoir a thabhairt do bhoird na gcomhlachtaí seo maidir le tosaíochtaí straitéiseacha an Rialtais, cuspóirí beartais, feidhmíocht airgeadais agus ceanglais tuairiscithe.
Cuirtear iad sin in iúl do na comhlachtaí trí “Litir Ionchais do Scairshealbhóirí” arna heisiúint ag an Aire Rialtais iomchuí. Is iad seo na réimsí i Litir Ionchais an Scairshealbhóra a ndíreoidh RÉnua go príomha orthu ó pheirspictíocht airgeadais agus tráchtála amhail deireadh 2017:
- Bearta leanúnacha de fheidhmíocht airgeadais, saincheaptha le haghaidh gach comhlachta;
- Riachtanas do na comhlachtaí ábhartha luachálacha cothromais thráchtála a ullmhú chun an tomhas a dhéantar ar thoradh iomlán an scairshealbhóra a éascú; agus
- Spriocanna foirmiúla airgeadais a fhorbairt ina n-áirítear de ghnáth sprioc struchtúir chaipitil, sprioc brabúsachta agus sprioc díbhinne.
SEIRBHÍSÍ COMHAIRLEACHA FAOI AIRGEADAS CORPARÁIDEACH
Punann RÉnua
Le linn na bliana 2017, thug RÉnua anailís mhionsonraithe airgeadais agus moltaí (nuair ba chuí) d’Airí maidir le 70 aighneacht san iomlán le haghaidh bhreith agus thoiliú an Aire, arna ndéanamh ag na comhlachtaí Stáit tráchtála faoina shainchúram. Áiríodh leis sin €1.9bn in iarratais a bhaineann le maoiniú fiachas (lena n-áirítear eisiúint bannaí agus saoráidí fiachais tráchtála), €1.3bn maidir le hiarrataí ar bhuiséid caiteachais chaipitiúil agus €0.8bn in iarrataí sonracha ar thionscadail caiteachais chaipitiúil. D’oibrigh RÉnua go dlúth leis an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí agus a ról comhairleach á dhéanamh maidir le ceapacháin bhoird.
Cuideachtaí Stáit Breise
Leanadh den fhás ar RÉnua i rith 2017 ó thaobh líon na sannachán a d’iarr Airí Rialtais air a chur i gcrích maidir le raon leathan cuideachtaí Stáit eile. Tugadh comhairle airgeadais agus tráchtála leanúnach maidir leis na príomhchuideachtaí Stáit tráchtála in earnáil an iompair tar éis comhaontú a chur i bhfeidhm i rith 2017 leis an Roinn Iompair, Turasóireachta agus Spóirt.
Sannacháin roghnaithe RÉnua 2017: Cuideachtaí Stáit Breise
| Tionscadal | Cur Síos |
|---|---|
|
Athbhreithniú airgeadais agus anailís ar phlean straitéiseach agus maoinithe agus cúnamh/comhairle d’Airí ábhartha i dtaca le hiasacht Stáit do An Post. |
|
Athbhreithniú agus anailís airgeadais ar phleananna gnó CIÉ, Bus Éireann agus Iarnród Éireann. Athbhreithniú airgeadais ar shaoráidí maoinithe CIÉ. |
|
Athbhreithniú airgeadais thar ceann DTTAS agus DPER i gcomhthéacs beartais díbhinne athbhreithnithe ag cur mórphleananna infheistíochta caipitil Chalafort Bhaile Átha Cliath. |
|
Comhairle do DTTAS agus DPER maidir le beartas díbhinne athbhreithnithe. |
|
Anailís airgeadais agus comhairle don Aire Sláinte i dtaca le hathbhreithniú ar phlean straitéiseach agus airgeadais Vhi. |
|
Athbhreithniú airgeadais agus anailís ar struchtúr maoinithe thionscadal athfhorbartha Rinn an Scidígh. |
| Tabhair faoi deara: DTTAS: An Roinn Iompair, Turasóireachta agus Spóirt, DPER: An Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe. | |
Stiúrthóir, Airgeadas Corparáideach
Bhí fás leanúnach i rith 2017 ar líon na sannachán comhairleach maidir le maoiniú corparáideach a rinne RÉnua thar ceann Airí Rialtais thar raon leathan earnálacha.
Sannacháin roghnaithe RÉnua 2017: Tionscadail Bhreise
| Tionscadal | Ról RÉnua |
|---|---|
|
SPRIOCANNAThug athbhreithnithe ó pheirspictíocht airgeadais ar an tsamhail mhaoinithe a d’fhorbair Ranna Rialtais ábhartha agus gníomhaireachtaí le haghaidh beart athrú aeráide le haghaidh an Phlean Maolaithe Náisiúnta a foilsíodh i mí Iúil 2017. Bhí sé rannpháirteach freisin i dtionscadail lena n-áirítear scéim tacaíochta i gcomhair teas in-athnuaite, scéim tacaíochta do leictreachas in-athnuaite agus measúnú ar chostais agus buntáistí an bhithgháis agus an bhithmheatáin. |
|
ÉIFEACHTACHT FUINNIMHChuir cúnamh airgeadais agus comhairle ar fáil maidir le hanailís costas is tairbhe agus struchtúrú airgeadais i dtaca le tionscadal soilsiú poiblí. Má éiríonn leis, d’fhéadfadh an tionscadal sin na costais fuinnimh agus chothabhála a bhaineann leis an líonra soilsiú poiblí a laghdú de bhreis is 50% agus cur ar chumas údaráis áitiúla a spriocanna éifeachtachta fuinnimh 2020 a chomhlíonadh in iomlán. |
|
FORAOISEACHTBhí RÉnua páirteach i dtionscnaimh freisin faoi Chlár Foraoiseachta an Rialtais a bhí dírithe ar infheistíocht a mhéadú san earnáil lena n-áirítear foraoisiú tailte portaigh. |
|
TAIRISCINT AR AN GCORN DOMHANDA SA RUGBAÍ 2023Thug sí cúnamh airgeadais agus tráchtála speisialta do Ranna Rialtais maidir le gnéithe áirithe de thacaíocht an Stáit den tairiscint chun Corn an Domhain sa Rugbaí 2023 a óstáil. |
|
LÁR ATHBHREITHNIÚ AR PHLEAN CAIPITIL/AN PLEAN FORBARTHA NÁISIÚNTAThug sí cúnamh agus ionchur maidir le rannchuidiú earnáil tráchtála an Stáit d’infheistíocht faoi na pleananna sin. |
ATHBHREITHNIÚ BLIANTÚIL AIRGEADAIS RÉNUA 2016/2017
D’fhoilsigh RÉnua a Athbhreithniú Airgeadais Bhliantúil de na comhlachtaí tráchtála Stáit faoin shainchúram i mí na Nollag 2017. Tá sé sin ar fáil ar ntma.ie/publications. Leagtar síos san Athbhreithniú príomhfhaisnéis airgeadais agus méadrachtaí don Phunann trí chéile agus le haghaidh gach comhlacht aonair.
I gcomhthéacs phleananna straitéiseacha, gnó agus airgeadais gach ceann de na comhlachtaí, tá trácht san athbhreithniú freisin ar roinnt téamaí atá ábhartha ó pheirspictíocht scairshealbhóra lena n-áirítear:
- Brexit agus an tionchar a d’fhéadfadh a bheith aige ar an earnáil fuinnimh, ag glacadh leis an líon comhlachtaí sa Phunann atá ag feidhmiú in earnáil an fhuinnimh, raon infheistíochtaí na Punainne sa RA, agus an méid trádála déthaobhaí atá ar siúl ag an bPunann leis an RA;
- Seachadadh pleananna infheistíochta agus bunathraithe do Uisce Éireann;
- An t-aistriú atá Éire ag dul a dhéanamh chuig córas fuinnimh ísealcharbóin agus ról na gcomhlachtaí tráchtála Stáit (d’fhoilsigh an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil an chéad Phlean Maolaithe Náisiúnta i mí Iúil 2017 agus tá ról lárnach ag an earnáil tráchtála Stáit i dtaca le cuid mhaith de na bearta atá leagtha amach sa phlean seo a bhfuil gné trasearnála agus fadtéarmach ag baint leo); agus
- Tugtar faoi deara san Athbhreithniú go bhféadfadh sé a bheith áisiúil don Stát creat prionsabal uileghabhálach a fhorbairt i dtaca le húinéireacht agus infheistíocht comhlachtaí Stáit.
Leagtar síos san Athbhreithniú freisin príomhdhúshláin agus deiseanna a bhaineann le gach comhlacht a thugann tuairim faoi na timpeallachtaí casta ina bhfeidhmíonn na comhlachtaí.
Cuideachtaí Phunann RÉnua: Forbhreathnú ar Phríomhdhúshláin agus Deiseanna
|
Bord na Móna
|
|
|
Coillte
|
|
|
Eirgrid Group
|
|
|
ervia - Gas Networks Ireland
|
|
|
ervia - Uisce Éireann
|
|
|
ESB - Energy for generations
|
|
Faisnéis Airgeadais
In 2016/17, tháinig laghdú de bheagán ó €1,044m go dtí €994m ar bhrabúsacht oibriúcháin coigeartaithe iomlán na Punainne in 2015/16, ag léiriú meath bunúsach i láimhdeachas le muirir dímheasa méadaithe. Leantar ag baint cion shuntasach de bhrabús oibriúcháin ó líonraí leictreachais agus gáis rialáilte na Punainne (2016/17: 64%, 2015/16: 58%) agus sócmhainní giniúna cumhachta (2016/17: 25%, 2015/16: 24%).
Laghdaigh an toradh ar Chaipiteal Infheistithe (ROIC) ó 6.1% in 2015/2016 go dtí 5.6% in 2016/17, rud a léirigh an laghdú bunúsach ar bhrabúsacht na Punainne. Mar sin féin, tá an toradh sin réasúnta ar leibhéal na Punainne toisc na ndúshlán i roinnt de na bun-ghnóthaí. Laghdaigh glanghiaráil na Punainne ó 53% in 2015/16 go dtí 50% in 2016/17. Íocadh díbhinní iomlána de €236m, agus íocadh €232m díobh sin leis an Státchiste, i gcomparáid le €441m a íocadh in 2015/16. Tharla sé sin mar gheall ar laghdú sna díbhinní speisialta a íocadh, agus gnáth-dhíbhinní de €136m a íocadh in 2016/17 (méadú €9m ar 2015/16).
An Phunann – Buaicphointí Airgeadais
| 2016/17 | 2015/16 | yoy Δ | Meán 5bl. | |
|---|---|---|---|---|
| PRÍOMHFHAISNÉIS AIRGEADAIS | €m | €m | €m | €m |
| Láimhdeachas | 5,982 | 6,100 | (117) | 5,885 |
| Brabús Oibriúcháin | 994 | 1,044 | (50) | 951 |
| PAT (coigeartaithe) | 615 | 625 | (10) | 547 |
| Dliteanais Phinsin | 1,029 | 1,009 | 21 | 1,123 |
| Glanfhiachas | 6,989 | 7,421 | (432) | 6,864 |
| Glansócmhainní | 6,905 | 6,631 | 274 | 6,731 |
| Caipiteal Infheistithe | 16,032 | 15,535 | 497 | 15,505 |
| Ollchaiteachas Caipitiúil | 1,498 | 1,572 | (73) | 1,448 |
| Díbhinní a Íocadh (iomlán) | 236 | 441 | (205) | 292 |
| Luacháil Cothromais Tráchtála | 10,126 | 10,169 | (43) | n/a |
| PRÍOMH-MHÉADRACHTAÍ | % | % | % | % |
| Corrlach Brabúis Oibriúcháin | 16.6 | 17.1 | (0.5) | 16.2 |
| Corrlach PAT | 10.3 | 10.2 | 0.0 | 9.3 |
| ROIC | 5.6 | 6.1 | (0.5) | 5.4 |
| Glan-ghiaráil | 50.3 | 52.8 | (2.5) | 50.5 |
| Foinse: Tuarascálacha Bliantúla, Anailís RÉnua | ||||
Airgeadas de réir Gníomhaíochta
- Foinse: Anailís RÉnua